Mua bán nhà, đất phải công chứng hoặc chứng thực
Với thắc mắc về mua bán nhà đất bằng giấy viết tay có được sang tên Sổ đỏ, thì theo quy định tại Điểm a Khoản 3 Điều 167 của Luật Đất đai 2013, có quy định:
“Hợp đồng chuyển nhượng, thế chấp, tặng cho và góp vốn bằng quyền sử dụng đất, quyền sử dụng đất và các tài sản gắn liền với đất phải được công chứng hay chứng thực. Trừ các trường hợp kinh doanh bất động sản được quy định tại Điểm b khoản này”.
Theo quy định tại Điểm b Khoản 3 Điều 167 này thì hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất, quyền sử dụng đất và những tài sản gắn liền với đất mà một bên hay các bên tham gia giao dịch là tổ chức hoạt động kinh doanh bất động sản được công chứng hoặc chứng thực theo đúng yêu cầu của các bên (không bắt buộc công chứng, chứng thực).
Như vậy, khi chuyển nhượng hay tặng cho quyền sử dụng đất thì phải được công chứng hoặc chứng thực theo quy định. Trừ các trường hợp kinh doanh bất động sản mà một trong các bên tham gia giao dịch là tổ chức hoạt động kinh doanh bất động sản.
Mua bán bằng giấy viết tay sẽ không được sang tên
Mua bán nhà đất bằng giấy tờ viết tay là gì?
Hiện nay không có văn bản pháp luật nào về việc sử dụng từ ” mua bán nhà đất bằng giấy viết tay “. Đây chỉ là cách gọi của người dân dùng để nói đến việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất (chỉ có đất) hay quyền sử dụng đất, quyền sở hữu các tài sản gắn liền với đất (mua bán cả đất, nhà ở, cũng như các tài sản khác gắn liền với đất (nếu có)) bằng giấy tờ viết tay mà không được công chứng hay chứng thực (có thể có người làm chứng).
Mua bán nhà, đất bằng giấy tờ viết tay không được sang tên Sổ đỏ
Căn cứ vào quy định tại Khoản 3 Điều 167 Luật Đất đai 2013 (như quy định trên) thì khi chuyển nhượng hay tặng cho quyền sử dụng đất giữa hộ gia đình và cá nhân với nhau thì bắt buộc phải công chứng, chứng thực hợp đồng chuyển nhượng, tặng cho. Nếu không có công chứng, chứng thực thì việc chuyển nhượng, tặng bị cho là vô hiệu (không có đủ hiệu lực) và không có đủ thành phần hồ sơ đăng ký biến động (không có đủ giấy tờ trong hồ sơ để sang tên Sổ đỏ). Nên mua bán nhà đất bằng giấy viết tay thì sẽ không được sang tên sổ đỏ.
Lưu ý: Khoản 2 Điều 129 Bộ luật Dân sự 2024 có quy định giao dịch dân sự vi phạm quy định điều kiện có hiệu lực về các hình thức thì vô hiệu và trừ trường hợp sau:
“Giao dịch dân sự đã được xác lập bằng các văn bản nhưng vi phạm quy định bắt buộc về công chứng hay chứng thực mà một bên hoặc các bên đã thực hiện được ít nhất 2/3 nghĩa vụ trong giao dịch thì theo yêu cầu của một bên hoặc của các bên, Tòa án ra quyết định công nhận hiệu lực của giao dịch đó. Trong trường hợp này, thì các bên không cần phải thực hiện việc công chứng, chứng thực”.
Theo đó, về mặt lý thuyết thì có thể thực hiện việc sang tên khi chuyển nhượng, tặng cho nhà, đất bằng giấy tờ viết tay nhưng cần phải yêu cầu Tòa án ra quyết định công nhận việc chuyển nhượng, tặng cho đó. Tuy nhiên, trên thực tế rất khó thực hiện và cũng rất mất thời gian.
Như vậy, hiện nay khi thực hiện chuyển nhượng, tặng cho quyền sử dụng đất hoặc quyền sử dụng đất, quyền sở hữu các tài sản gắn liền với đất thì phải công chứng, chứng thực hợp đồng theo đúng quy định hiện hành, mà không được mua bán nhà đất bằng giấy viết tay. Khi đó mới có đủ điều kiện để thực hiện thủ tục đăng ký biến động. Hay nói cách khác, nếu chuyển nhượng, tặng cho nhà, đất bằng giấy tờ viết tay thì không thể sang tên Sổ đỏ được. Trừ các trường hợp Khoản 2 Điều 129 Bộ luật Dân sự 2024 như phân tích ở trên.
Theo Khoản 2 Điều 17 Nghị định 91/2024/NĐ-CP về mức xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai, trường hợp chuyển nhượng, tặng cho, thừa kế quyền sử dụng đất mà không có thực hiện đăng ký biến động (đăng ký sổ đỏ, việc mua bán nhà đất bằng giấy viết tay thì không được pháp luật chấp nhận) thì bị xử phạt vi phạm hành chính như sau:
Tại khu vực nông thôn:
Phạt tiền từ 1 – 3 triệu đồng nếu trong thời gian 24 tháng kể từ ngày quá thời hạn mà không thực hiện việc đăng ký biến động.
Phạt tiền từ 2 – 5 triệu đồng nếu quá thời hạn 24 tháng kể từ ngày quá thời hạn mà không thực hiện việc đăng ký biến động.
Tại khu vực đô thị: Mức xử phạt gấp 2 lần mức xử phạt đối với từng trường hợp tương ứng tại khu vực nông thôn (cao nhất 10 triệu đồng/lần vi phạm).
Lưu ý:
Khu vực đô thị gồm ngoại thành và nội thành của thành phố; nội thị, ngoại thị của thị xã; thị trấn.
Khu vực nông thôn là những khu vực còn lại.
Mức xử phạt trên áp dụng đối với hộ gia đình và cả cá nhân.
Mức xử phạt được quy định theo Nghị định 91/2024/NĐ-CP áp dụng từ ngày 05/01/2024.
Ngoài mức phạt tiền ở trên, thì người có hành vi vi phạm này còn bị áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả là buộc phải thực hiện thủ tục đăng ký đất đai theo đúng quy định.
XEM THÊM: Thủ tục sang tên sổ đỏ nhà chung cư theo quy định mới nhất