1. Tác hại khi sử dụng ống hút nhựa
1.1 Một số thông tin về ống hút nhựa hiện nay
Ống hút nhựa có đặc tính là tiện lợi, bền và đặc biệt là rẻ nên đã dần trở thành vật dụng quen thuộc với tất cả mọi người. Đặc biệt, tại các nhà hàng, khách sạn, quán cafe, quán trà sữa… thì ống hút nhựa gần như là không thể thiếu.
Thống kê cho thấy trung bình một người sẽ sử dụng 1,6 ống hút nhựa mỗi ngày. Đa phần ống hút nhựa này đều chỉ được sử dụng 1 lần, không thể tái sử dụng hay tái chế. Có thể thấy số lượng ống hút nhựa thải ra môi trường mỗi ngày là rất lớn, trong khi chúng có thể phải mất đến 500 năm mới phân hủy được.
Trong các loại rác thải nhựa, ống hút nhựa là một trong những loại phổ biến hàng đầu
Cụ thể hơn, số liệu báo cáo của Liên hợp Quốc chỉ ra rằng mỗi năm thế giới thải ra môi trường khoảng 300 triệu tấn rác thải nhựa. Trong đó ước tính:
Mỹ: Có đến 500 triệu ống hút nhựa được sử dụng và thải ra mỗi ngày. Lượng ống hút nhựa này đủ để chất đầy trong 125 chiếc xe bus và rải khắp địa cầu.
Anh: Mỗi năm có khoảng 8,5 tỷ ống hút nhựa bị xử lý bằng hình thức chôn lấp hoặc trôi dạt ra biển.
Việt Nam: Tuy chưa có thống kê chính xác, nhưng Việt Nam hiện là một trong 5 quốc gia xả nhiều rác thải nhựa ra môi trường nhất, với khoảng 1,8 triệu tấn mỗi năm. Từ đó có thể thấy con số rác thải ống hút nhựa ở nước ta cũng không hề thấp.
Ống hút nhựa xếp thứ 6 trong các loại rác khó thể phân hủy và thuộc top 10 sản phẩm bị thải ra biển nhiều nhất
1.2. Những tác hại của ống hút nhựa
Nhiều nghiên cứu đã cho thấy, ống hút nhựa mang đến rất nhiều tác hại:
2. Giải pháp thay thế ống hút nhựa
2.1. Ống hút giấy
Ống hút giấy được phát minh vào năm 1888 cách đây đúng 132 năm bởi Marvin Stone – một nhà sản xuất thuốc lá người Mỹ. Xuất phát từ ý tưởng quấn giấy quanh một cây bút chì, sau đó dùng băng keo dán lại, ông Marvin Stone đã cho ra đời những chiếc ống hút giấy đầu tiên.
Loại ống hút này được làm bằng giấy trắng, giấy màu hoặc giấy kraft. Và để cố định đầu ống hút, người ta sẽ dùng thêm sáp ong hoặc hồ dán làm từ bột gạo/bột mì để làm chất kết dính.
Ưu điểm:
Thời gian phân hủy nhanh, có thể phân hủy hoàn toàn trong môi trường tự nhiên, không gây hại cho môi trường đất và nước.
An toàn cho sức khỏe người sử dụng.
Mẫu mã đa dạng: nhiều màu sắc và kích thước để lựa chọn.
Nhược điểm:
Dễ bị thấm nước và mềm sau khoảng hơn 1 tiếng sử dụng thời gian có thể nhanh hơn nếu như dùng cho đồ uống nóng.
Có mùi giấy và băng keo khó chịu nếu quy trình sản xuất không đảm bảo an toàn.
Thời gian sử dụng trong nước:
Đồ uống lạnh: 1 tiếng
Đồ uống nóng: 30 phút
Hạn sử dụng: Ống hút giấy còn mới nếu để trong điều kiện bình thường (không bị hút ẩm) hạn sử dụng được xem là mãi mãi.
Ống hút giấy còn có nhược điểm là không thể sản xuất loại bẻ cong đầu như ống hút nhựa
2.2. Ống hút cỏ
Hai năm trở lại đây, khi phong trào “tẩy chay” ống hút nhựa nở rộ thì cũng là lúc ống hút cỏ bắt đầu xuất hiện ở nhiều quán cà phê và nhà hàng hơn. Thậm chí loại ống hút này còn tạo nên một xu hướng mới thay thế cho cả ống hút gạo và ống hút tre.
Loại ống hút này đa phần đều được sản xuất từ cỏ bàng – một loại cỏ thuộc họ cói có thân rỗng, thường mọc nhiều ở vùng nước nhiễm phèn tại Đồng bằng sông Cửu Long như: Long An, Đồng Tháp, Hà Tiên…
Ưu điểm: Nhược điểm:
Dễ dập nát, gãy trong quá trình vận chuyển và sử dụng.
Có thể có vị hơi đắng của cỏ nên làm ảnh hưởng đến chất lượng của đồ uống.
Màu sắc hạn chế, không được bắt mắt: Chỉ có duy nhất màu xanh hoặc màu xanh cốm.
Không thể in ấn, tên công ty hoặc thương hiệu lên thân ống hút nên rất ít doanh nghiệp lựa chọn loại ống hút này.
Kích thước cố định, không thể tùy biến. An toàn vệ sinh của sản phẩm phụ thuộc vào năng lực của người lao động.
Do thời gian để cỏ bàng mọc lại và thu hoạch được phải mất từ 6 tháng – 1 năm nên nguồn nguyên liệu đầu vào không đảm bảo dẫn đến quy mô sản xuất không thể mở rộng, tính bền vững thấp.
Ống hút cỏ sản xuất thủ công nên giá thành thường cao hơn so với ống hút nhựa
Hạn sử dụng:
Ống hút tươi: 2 – 3 ngày nếu để môi trường bên ngoài và 2 – 3 tuần nếu để ngăn mát tủ lạnh.
Ống hút khô: 3 tháng.
Ống hút cỏ sản xuất thủ công nên giá thành thường cao hơn so với ống hút nhựa
2.3. Ống hút tre
Từ xa xưa ông cha ta đã dùng ống hút bằng tre để uống rượu cần. Tuy nhiên, mãi gần đây khi phong trào giảm thiểu tác hại của ống hút nhựa được lan rộng trong cộng đồng thì ống hút tre bắt đầu được biết đến nhiều hơn.
Ưu điểm: Nhược điểm:
Hạn sử dụng: Do ống hút tre có thể tái sử dụng nhiều lần nên thời gian sử dụng ống hút tre sẽ phụ thuộc vào việc vệ sinh và bảo quản. Tuy nhiên, khi thấy ống có dấu hiệu xuống màu thì hãy thay thế chúng bằng một ống hút tre mới.
Khi sử dụng bạn cần chú trọng vệ sinh bên trong ống hút bằng tre để đảm bảo vệ sinh
2.4. Ống hút bột
Ở Việt Nam, ống hút gạo mới được sáng chế trong một vài năm trở lại đây bởi một công ty chuyên sản xuất các sản phẩm từ bột tại Sa Đéc, Đồng Tháp
Loại ống hút này được làm từ bột gạo, bột mì và nước màu từ rau củ quả. Vì thế loại ống hút này có thể bảo vệ sức khỏe người dùng và cả môi trường.
Ưu điểm:
Là một sản phẩm từ tinh bột nên rất an toàn cho sức khỏe người dùng và thân thiện với môi trường.
Thời gian phân hủy nhanh, chỉ cần 3 tháng là có thể phân hủy hoàn toàn.
Màu sắc đa dạng, bắt mắt.
Nhược điểm:
Giá thành cao.
Khi tiếp xúc với đồ uống dễ bị mềm, không thể dùng trong thời gian dài.
Khó bảo quản, dễ bị ẩm mốc.
Thời gian sử dụng trong nước:
Đồ uống lạnh: 60 phút.
Đồ uống nóng: 30 phút.
Hạn sử dụng: 18 tháng kể từ ngày sản xuất.
Theo nhà sản xuất, ống hút gạo Sa Đéc hoàn toàn có thể ăn trực tiếp như kẹo
2.5. Ống hút inox
Ống hút inox xuất hiện trên thị trường từ những năm đầu thế kỷ 21. Giống như ống hút tre, nứa… ống hút inox cũng được ưa chuộng sử dụng lại trong vài năm trở lại đây vì chúng có thể tái sử dụng nhiều lần nên thân thiện với môi trường hơn.
Ưu điểm: Nhược điểm:
Dẫn nhiệt tốt nên có thể gây bỏng nếu dùng để thưởng thức đồ uống nóng.
Vệ sinh khó, cần phải có dụng cụ chùi rửa riêng.
Đầu ống hút không được mài tròn kĩ càng thì có thể gây tổn thương cho miệng khi sử dụng.
Có nhiều loại ống hút không có nguồn gốc rõ ràng, sản xuất từ inox kém chất lượng nên chỉ sau một thời gian ngắn ống hút sẽ bị rỉ sét và không sử dụng được nữa.
Vì làm từ inox, nên ống hút rất cứng, có thể gây nguy hiểm cho người sử dụng, đặc biệt là trẻ em nếu không có sự giám sát của người lớn.
Giá thành khá cao.
Hạn sử dụng: Tùy thuộc vào việc vệ sinh và bảo quản của người dùng.
Ống hút inox có thể thiết kế sản xuất đa dạng mẫu hơn một số loại như: ống hút cỏ, ống hút tre, ống hút bột…
2.6. Ống hút thủy tinh
Ống hút thủy tinh được sản xuất lần đầu vào đầu thế kỷ 21. Tại Việt Nam thời gian gân đây ống hút thủy tinh cũng được ưa chuộng nhiều hơn để thay thế ống hút nhựa bởi chúng có thể tái sử dụng nhiều lần, thân thiện hơn với môi trường.
Ưu điểm:
Có thể tái sử dụng nhiều lần
Khả năng chịu nhiệt tốt nên có thể thoải mái dùng để thưởng thức đồ uống nóng hoặc lạnh
Có độ sáng và trong nên nhìn rất đẹp mắt.
Nhược điểm:
Những ống hút nhỏ rất khó vệ sinh, phải dùng đến dụng cụ vệ sinh chuyên dụng.
Có nguy cơ nứt vỡ, xước nên có thể gây nguy hiểm cho người sử dụng.
Giá thành cao.
Hạn sử dụng: Tùy thuộc vào việc vệ sinh và bảo quản mà thời gian sử dụng ống hút thủy tinh sẽ dài hay ngắn. Khi ống hút bị vỡ nên thu dọn các mảnh vỡ cần thận để không làm bị thương mình và mọi người xung quanh.
Sử dụng ống hút thủy tinh sẽ đảm bảo an toàn vệ sinh hơn bởi bạn có thể nhìn rõ được lòng ống hút
2.7. Ống hút gỗ
Bạn có thể không dùng ống hút nhựa và thay vào đó bằng việc sử dụng ống hút gỗ. Từ đầu tháng 1/2024, một khách sạn ở Tokyo đã đưa ống hút gỗ vào sử dụng. Việc làm này đã mở màn cho “trào lưu” sử dụng ống hút gỗ thay thế ống hút nhựa ở Nhật Bản và nhiều quốc gia lân cận khác trong đó có Việt Nam.
Loại ống hút gỗ này được làm từ nguyên liệu là gỗ tuyết tùng – một loài cây được trồng nhiều ở vùng phía Tây Nhật Bản.
Ưu điểm: Nhược điểm:
Hạn sử dụng: Nếu bảo quản và vệ sinh tốt, ống hút từ gỗ có thể sử dụng được trong thời gian khá dài.
Ống hút gỗ tương tự như ống hút tre, nếu không vệ sinh và bảo quản kỹ càng có thể sẽ xuất hiện nấm mốc
2.8. Ống hút được làm từ rau củ
Ống hút bằng rau củ được ra đời vào giữa năm 2024. Người sáng chế ra loại ống hút này là anh Trương Thế Tiến sinh năm 1987, quê Thanh Hóa, hiện đang sinh sống và làm việc tại TPHCM. Theo anh Tiến, các loại ống hút làm từ rau củ quả không chỉ đơn thuần là loại ống hút thân thiện với môi trường mà nó còn rất giàu dinh dưỡng và đặc biệt có thể ăn được.
Loại ống hút này được làm 100% từ tinh bột rau củ quả tự nhiên như: tinh bột gạo, tinh bột khoai tây, tinh bột chuối, sắn dây…
Ưu điểm:
Nguyên liệu tự nhiên, an toàn cho sức khỏe người sử dụng.
Dễ phân hủy: Chỉ mất 30 ngày để phân hủy hoàn toàn, không gây ô nhiễm môi trường.
Có thể chế biến thành món ăn: Ống hút từ rau củ quả có thể chiên trong dầu để tạo thành bim bim, phồng tôm. Ngâm trong nước tạo thành mì sợi…
Có thể ủ thành phân hữu cơ chăm sóc cây xanh.
Màu sắc phong phú, bắt mắt.
Không làm ảnh hưởng đến mùi vị của đồ uống.
Nhược điểm:
Bị ẩm mốc nếu không bảo quản tốt.
Các nguyên liệu đầu vào nếu không được kiểm soát chặt chẽ sẽ xảy ra tình trạng tồn dư hóa chất hoặc kim loại nặng, ảnh hưởng đến sức khỏe người sử dụng.
Máy móc còn hạn chế nên việc sản xuất vẫn gặp nhiều khó khăn.
Giá thành tương đối cao.
Thời gian sử dụng trong nước:
Đồ uống lạnh: 60 phút.
Đồ uống nóng: 30 phút.
Hạn sử dụng: 9 – 12 tháng kể từ ngày sản xuất.
Ống hút từ rau củ quả này có thể chiên trong dầu để tạo thành bim bim, phồng tôm… hoặc ngâm trong nước để tạo thành mì sợi
3. Các biện pháp giảm thiểu việc sử dụng ống hút nhựa
Bên cạnh việc thay thế ống hút nhựa, thì việc giảm thiểu tối đa việc sử dụng nhựa được xem là giải pháp hữu hiệu nhất để bảo vệ môi trường. Cụ thể thay vì sử dụng ống hút nhựa một cách không kiểm soát, bạn hãy:
Luôn mang theo ống hút cá nhân: Nếu không bỏ được thói quen sử dụng ống hút thì bạn nên chuẩn bị ống hút cá nhân cho riêng mình. Hãy lựa chọn những loại có thể tái sử dụng nhiều lần như ống hút thủy tinh, ống hút inox… Đặc biệt dùng ống hút cá nhân sẽ đảm bảo vệ sinh an toàn cho chính bạn.
Trường hợp bắt buộc phải sử dụng ống hút dùng 1 lần thì hãy sử dụng ống hút sinh học phân hủy hoàn toàn: Bởi loại ống hút này có thời gian phân hủy rất ngắn, không gây ô nhiễm môi trường. Mặt khác, do không chứa chất độc hại nên cũng rất an toàn cho sức khỏe người sử dụng.
Với mục tiêu giảm thiểu lượng rác thải nhựa ra môi trường, nhãn hàng AnEco thuộc tập đoàn An Phát Holdings đã nghiên cứu và cho ra đời sản phẩm ống hút sinh học phân hủy hoàn toàn rất thân thiện với môi trường.
Các ưu điểm của ống hút sinh học phân hủy hoàn toàn AnEco bao gồm: