Spinner là gì?
Spinner hay còn gọi là con quay, đồ chơi quay tay là một món đồ chơi hữu ích đang rất được săn đón tại Việt Nam. Spinner được cấu thành từ nhiều bộ phận, gồm có bộ phận cánh (hay còn gọi là wing hoặc body), nắp (hay còn gọi là cap) và vòng bi (ball bearing). Ngoài các bộ cánh chính không thể thay đổi, thì nắp và vòng bi đều có thể thay đổi được. Trong Spinner, vòng bi đóng vai trò khá quan trọng ảnh hưởng đến cảm giác khi quay và thời gian quay được của spinner.
Trước khi SPinner chưa phổ biến thành trào lưu mạnh mẽ như hiện nay, để sở hữu đồ chơi này, bạn phải đặt gia công tại các shop dịch vụ in 3D tphcm .
Vòng bi / Bạc đạn là gì? Cấu tạo vòng bi
Vòng bi hay còn gọi là bạc đạn (tên Tiếng Anh là ball bearing) là một bộ phận thường gặp trong các bộ phận xoay của xe cộ hoặc máy móc công nghiệp. Vòng bi có 2 vòng ngoài và trong để cố định và ở giữa là các viên bi (viên đạn) nhằm tạo ma sát lăn cho trục. Ma sát lăn này rất nhỏ nên giúp cho các chi tiết máy quay được lâu hơn và cũng dễ dàng bôi trơn hơn.
Cách lắp đặt vòng bi trong Spinner
Vòng bi nằm ở trung tâm của spinner để giữ cân bằng và chịu lực trong lúc spinner xoay. Vòng bi cần được đảm bảo các yếu tố sau:
* Cố định vào Spinner để khi xoay Spinner không bị trượt hay rung lắc.
* Vừa khít với trục của phần nắp (cap).
* Có khoảng cách với phần nắp để không bị cạ vào khi xoay. Chỉ cần 1 trong các yếu tố này không đáp ứng được thì khi xoay spinner sẽ rất dễ rung lắc và ảnh hưởng đến thời gian xoay. Các loại spinner có các cách cố định vòng bi sau:
* Gắn vừa khít: trung tâm spinner được chừa một khoảng hở vừa khít với vòng bi. Vòng bi sẽ được ép chặt vào khung và không bị trượt ra. Cách này thường được các loại spinner giá rẻ sử dụng, về lâu dài vòng bi sẽ bị lỏng ra và dễ rơi rớt. Vòng bi này có thể thay thế bằng cách đục ra.
* Gắn và dán keo: cũng tương tự cách trên nhưng vòng bi được gia cố thêm keo để dính chắc hơn. Vòng bi này khó rớt nhưng cũng rất khó thay.
* Nẹp cố định: ở trên mỗi vòng bi sau khi được lắp vào sẽ có một thanh nẹp tròn nhỏ để cố định vòng bi vào trung tâm. Cố định bằng nẹp ít tốn kém nhưng không chắc chắn.
* Roăng cố định: trên hoặc dưới (hoặc cả hai) sẽ có roăng vặn chặt vào và cố định vòng bi vào trung tâm spinner. Cách này là cách phổ biến nhất được các loại spinner kim loại cao cấp sử dụng.
Các loại vòng bi thông dụng ở Spinner
Cách đọc mã vòng bi :
Vòng bi thường có mã dạng 608ZZ hay 606RS, trong đó:
Phần số: 606, 608… là mã phân loại vòng bi theo kích thước.
Phần chữ: ZZ, RS là mã đánh dấu nắp đậy vòng bi:
* Z: nắp đậy bằng sắt ở 1 phía.
* ZZ: nắp đậy bằng sắt ở 2 phía.
* RS: nắp đậy bằng cao su ở 1 phía.
* 2RS: nắp đậy bằng cao su ở 2 phía.Thông thường vòng bi sứ sẽ không có nắp đậy để tiện cho việc vệ sinh và tháo lắp. Một số loại vòng bi sắt sẽ có nắp đậy để ngăn không cho bụi và hơi nước vào nhằm bảo vệ bi bên trong.
Chất liệu cấu thành nên vòng bi:
Có 2 loại chất liệu chính cấu tạp nên vòng bi là sắt (thép) và gốm sứ (ZrO2 – Zirconia hoặc Si3N4 – Silicon Nitride), tổ hợp lại ta có các loại sau:
* Full ceramic bearing: cả vòng ngoài vòng trong lẫn bi đều được làm bằng gốm sứ. Sứ này có thể là ZrO2 hoặc Si3N4, hoặc vòng bằng ZrO2 và bi bằng Si3N4. Giá thành cao nhất.
* Hybrid bearing: vòng bi kết hợp, vòng ngoài được làm bằng thép và bi là bi sứ. Đây là loại vòng bi được sử dụng thông dụng nhất bởi giá thành rẻ và hiệu suất cao.
* Stainless Steel Bearing: vòng bi bằng thép không rỉ, giá thành tương đối cao, cho độ bền và hiệu suất rất tốt khi dùng cho Spinner.
* High carbom chrome alloy steel bearing (gọi tắt là chrome steel): bi làm bằng hợp kim gồm các kim loại như sắt, nhôm kẽm, chromiun. Do được pha thêm carbon để gia tăng độ cứng nên chrome steel rất dễ rỉ sét. Giá thành rẻ, dễ sản xuất, cho hiệu năng tương đối. Nếu hoạt động trong môi trường không có các tác nhân rỉ sét và bụi bặm thì vòng bi này tỏ ra rất hiệu quả.
Phân biệt bi sứ đen và bi sứ trắng
Vòng bi gốm sứ (ceramic) có 2 loại là sứ đen và sứ trắng.
Sứ đen là hợp chất Si3N4, đọc là Silicon Nitride, mã quốc tế là CCSI.
Sứ trắng là hợp chất ZrO2, đọc là Zirconia, mã quốc tế là CCZR.Điểm khác nhau giữa bi sứ đen và sứ trắng:
* Sứ đen giá thành cao hơn sứ trắng.
* Sứ trắng chịu được đến nhiệt độ 400 độ C, sứ đen chịu được đến 800 độ C.
* Sứ trắng nhẹ bằng 70% so với bi kim loại. Sứ đen nhẹ hơn nữa, chỉ bằng 45% so với bi kim loại.
* Bi sứ trắng có cấu trúc cứng cáp hơn so với sứ đen nên khó bị vỡ hơn.
* Bi sứ trắng có độ giãn nỡ cao, trong khi bi sứ đen rất ít giãn nở.
* Bi sứ trắng dễ bị xuống cấp do hơi nước sau một thời gian sử dụng, trong khi bi sứ đen rất bền.Vì các lý do trên nên ta thường hay thấy vòng bi full ceramic sứ trắng chứ hiếm khi thấy full ceramic sứ đen. Nhưng vòng bi hybrid ceramic lại thấy đa phần là bi sứ đen, vì bi sứ đen có độ bền cao hơn và đã có vòng kim loại để khắc phục nhược điểm.
Chọn vòng bi sứ hay vòng bi kim loại?
Ưu điểm của bi sứ so với bi kim loại:
* Không bị rỉ sét: không phải tốn thời gian bảo trì, vệ sinh.
* Không cần vệ sinh, không cần bôi trơn nhiều mà vẫn hoạt động ở hiệu suất cao.Tuy nhiên bi kim loại vẫn có ưu điểm là rẻ, và nếu sử dụng bị thép không rỉ thì bạn cũng sẽ không phải lo đến vẫn đề rỉ sét nữa. Một ưu điểm của bi kim loại là khi hoạt động sẽ êm ái hơn so với bi sứ.
Để sản xuất một spinner tốt với giá thành hợp lý, người làm cần cân bằng giữa yếu tố hiệu năng và giá cả, dân công nghệ hay gọi là tỉ lệ p/p (Price/Performance). Trong công nghiệp thì vòng bi full ceramic được sử dụng ở những loại máy móc hoạt động ở môi trường khắc nghiệt, hoạt động liên tục lâu ngày. Tuy nhiên, đối với spinner, món đồ chơi quay nhẹ nhàng thì vòng bi full ceramic không phát huy được tối đa khả năng của nó, nên các loại hybrid và stainless steel được ưa chuộng hơn do giá thành rẻ hơn.
So sánh vòng bi full ceramic, hybrid ceramic, stainless steel và chrome, steel
Vòng bi full ceramic có giá thành cao vì được làm từ các nguyên liệu khó sản xuất như ZrO2 – Zirconia và Si3N4 – Silicon Nitride. Tuy nhiên, tốc độ xoay của vòng bi full ceramic không cao bằng so với vòng bi hybrid hoặc stainless steel bởi lẽ vòng ngoài không đạt được độ tròn hoàn hảo như vòng kim loại được.
Ưu điểm lớn nhất của vòng bi full ceramic là kháng rỉ sét hoàn toàn, không bị ảnh hưởng bởi các tác nhân hơi nước, nước biển và hóa học. Các tác nhân từ tính cũng không thể tác động đến vòng bi full ceramic. Tuy nhiên như đã đề cập ở trên, ở một spinner thì các ưu điểm này hoàn toàn không cần thiết đến.
Mặc dù vòng bi full ceramic cứng hơn rất nhiều so với bi thép nhưng đặc điểm của gốm sứ là rất giòn, đặc biệt là Si3N4, nên sức tải của vòng full ceramic cũng kém hơn so với vòng bi thép. Vì vậy, thậm chí trong công nghiệp, vòng bi full ceramic cũng hiếm khi được sử dụng bởi giá thành tăng thêm quá cao và không xứng đáng.
Spinner thường sử dụng các loại vòng bi nào?
* Vòng bi 608: vòng bi cỡ lớn thích hợp cho các spinner lớn và nặng.
* Vòng bi 606: kích thước vừa phải, thông dụng nhất, được rất nhiều spinner sử dụng.
* Vòng bi 695: vòng bi kích thước vừa, mỏng, được một số nhà chế tác spinner sử dụng thường xuyên.
* Vòng bi 686:
* Vòng bi 688:
* Vòng bi R188: vòng bi cỡ nhỏ, xoay rất êm và nhanh nên cũng được sử dụng rất nhiều. Các loại spinner giá rẻ thường sử dụng vòng bi R188 bằng sắt thông thường trong khi Spinner cao cấp sử dụng vòng bi thép không rỉ để cho hiệu quả cao nhất. Nếu như vòng bi R188 bằng sắt rất rẻ thì vòng bi R188 bằng thép không rỉ hoặc gốm sứ lại có giá cao gấp 2 so với vòng bi gốm sứ 606, 608.Ngoài đặc tính và hiệu suất riêng biệt của từng loại vòng bi, bạn cần lưu ý để khả năng tương thích và phù hợp với vòng bi của từng loại spinner. Không phải spinner nào lắp vòng bi full ceramic là có hiệu suất cao hơn các loại vòng bi khác, đôi khi vòng bi kim loại chính là loại thích hợp nhất.
Chọn Spinner chất liệu nào: nhựa, nhôm, hợp kim, đồng, inox?
+ Spinner nhựa: Rẻ tiền, phù hợp với người mới tập chơi. Chất liệu nhựa rất nhẹ nên ở phần cánh thường được gia công thêm sắt để tăng trọng lượng. Spinner nhựa có nhiều màu sắc và kiểu dáng để lựa chọn.
+ Spinner nhôm: giá thành rẻ, nhẹ, nhiều màu sắc. Spinner nhôm được ưa chuộng do có vẻ ngoài nam tính, cảm giác cầm trên tay rất tốt. Spinner nhôm bạn không phải lo bị rỉ sét nhưng cần bảo quản kỹ để tránh bị trầy lớp mạ màu.
+ Spinner hợp kim: giá thành cũng tương đối rẻ, nặng hơn spinner nhôm. Spinner hợp kim cần được bảo quản tránh nơi ẩm ướt để không bị rỉ sét.
+ Spinner đồng: có 2 loại là đồng nguyên chất (màu hồng) và đồng thau (màu vàng). Đồng cho cảm giác nặng tay khi dùng. Tuy nhiên đồng sẽ nhanh bị ố màu sau 1 thời gian sử dụng, nhưng không phải lo vì đồng rất dễ lau chùi và đánh bóng.
+ Spinner đồng giả cổ: tuy cùng là chất liệu đồng nhưng spinner đồng giả cổ có giá thành cao hơn vì được chế tác cẩn thận và khả năng bảo vệ màu giả cổ cao, ít bị ảnh hưởng bởi môi trường bên ngoài hơn so với spinner đồng thông thường.
+ Spinner thép không rỉ (inox): đây là loại spinner cao cấp, có giá thành cao vì nặng tay, bền và dễ bảo quản. Bạn không phải lo các vấn đề về rỉ sét như hợp kim hay ố màu như spinner đồng.
+ Spinner Titanium Alloy: làm bằng hợp kim titan với các kim loại khác, cho ra màu sắc mới lạ, trọng lượng nhẹ nhưng vẫn đủ độ cứng cáp và bền bỉ. Spinner Titanium Alloy có giá thành tương đối, không quá cao.
+ Spinner titanium: Spinner bằng titan có giá thành đắt nhất bởi chất liệu titan hiếm và rất khó chế tác. Spinner titan nhẹ và siêu bền, có bề ngoài nhìn rất cao cấp và giá trị.
Chọn loại vòng bi: bi sắt hay bi sứ?
Tất nhiên nếu có điều kiện thì bạn nên chọn bi sứ (ceramic) để cho kết quả sử dụng tốt nhất. Bi sứ giảm thiểu ma sát, giúp spinner quay ổn định hơn và không sợ bị sét như bi sắt.
Bi sắt hay được spinner giá rẻ sử dụng và có thời gian quay cũng rất tốt. Tiêu biểu có Wheel Spinner hay Tri-Wing Spinner Metal sử dụng bi sắt nhưng thời gian quay có thể lên đến 3 – 4 phút. Tuy nhiên bi sắt cần được bảo quản kỹ để tránh tình trạng bị rỉ sét.
Vòng bi sứ có 2 loại: Full Ceramic và Hybrid Ceramic. Vòng bi Full Ceramic có viền và bi đều làm từ gốm sứ nên có giá thành cao. Vòng bi hybrid ceramic có viền bằng thép và bi sứ, giảm được phần lớn giá thành nhưng cho hiệu năng không thua kém nhiều so với vòng full ceramic.
Ngoài ra, vòng bi thép không rỉ cũng là một lựa chọn hợp lý, nhất là cho những Spinner sử dụng vòng bi nhỏ R188. Vòng bi thép không rỉ có những ưu điểm sau:
Quay rất êm và ổn định: do kích thước vòng bi cũng như viên bi nhỏ nên vòng bi R188 quay rất êm ái và Spinner cũng không bị rung lắc khi quay. Không bị rỉ sét: các viên bi thường được làm bằng thép không rỉ hoặc mạ chrome bên ngoài để hạn chế rỉ sét.
Chọn Spinner 2 cánh hay 3 cánh ??
Nếu bạn muốn quay lâu: hãy chọn spinner 2 cánh. Spinner 2 cánh thường thiết kế cánh dài với 2 đầu nặng để tạo ra momen lực tốt nhất, giúp giữ cho spinner quay được trong thời gian lâu. Tiêu biểu có Totem Spinner bằng đồng đặc có thể quay đến hơn 6 phút.
Nếu bạn muốn spinner quay êm và đầm tay: Spinner 3 cánh hoặc spinner tròn như Wheel Spinner là lựa chọn hàng đầu. Với thiết kế 3 cánh cân bằng, spinner 3 cánh quay êm và ổn định khi cầm trên tay, giúp bạn dễ dàng hơn khi thực hiện các trick. Tiêu biểu có Tri-Wing Metal Spinner, Compass Spinner, Trinity Spinner… Và đặc biệt là Spaceship Spinner với chất liệu nhôm nhẹ, quay rất êm ái và phần cap rất lớn giúp bạn dễ cầm khi quay.
Về giá cả của Spinner
Khi chọn mua Spinner, chắc hẳn bạn sẽ cảm thấy khá bối rối bởi có rất nhiều mức giá khác nhau, có khi cùng một kiểu dáng nhưng lại có đến 2 – 3 mức giá.
– Chất liệu: chất liệu ảnh hưởng lớn nhất đến giá cả của Spinner. Spinner bằng titanium có giá thành cao nhất, Spinner nhựa rẻ nhất.
– Độ hoàn thiện: spinner bóng đẹp hay lớp mạ đẹp sẽ có giá cao hơn nhiều so với các loại spinner sử dụng lớp sơn hay mạ sơ sài. Yếu tố này rất quan trọng trong việc quyết định giá thành spinner.
– Kiểu dáng: các spinner kiểu dáng phức tạp giá sẽ cao hơn. Các spinner nhiều góc cạnh giá sẽ cao hơn so với spinner trơn.
– Chế tác: các spinner được chế tác có thể tháo lắp vòng bi giá sẽ cao hơn.
– Vòng bi: tuy vòng bi là một bộ phận quan trọng nhưng chỉ ảnh hưởng một phần đến giá thành của spinner. Giá thành của một vòng bi thường nằm ở khoảng 1/5 – 1/10 giá trị của Spinner mà thôi. Và vòng bi cũng có thể dễ dàng thay thế nên bạn không cần phải quá chú tâm về vòng mà hay quan tâm nhiều hơn đến các yếu tố ở trên.
Các yếu tố ảnh hưởng đến thời gian xoay của Spinner:
– Chất liệu: các chất liệu nặng như đồng giúp spinner quay lâu hơn, các spinner nhẹ như nhôm và titanium sẽ quay được ít hơn.
– Vòng bi: vòng bi nhỏ giúp spinner quay êm và lâu hơn. Vòng bi gốm sứ giữ spinner quay được lâu hơn vòng bi sắt thép. Vòng bi R188 là vòng bi nhỏ nhất cho Spinner và 608ZZ là vòng bi lớn nhất. Một vòng bi R188 bằng thép không rỉ có thể giúp spinner quay lâu hơn so với vòng bi gốm sứ 608.
– Thiết kế: spinner 2 cánh với 2 đầu nặng sẽ có thời gian quay lâu hơn. Các loại spinner có trọng lượng cánh dàn đều hoặc có 3 cánh, 4 cánh thời gian quay sẽ ít hơn.
Chất lượng gia công: để giữ được độ ổn định khi xoay thì spinner cần được chế tạo có độ cân bằng giữa các cánh cao, ngoài ra nắp spinner cần phải khít với lõi của vòng bi. Vòng bi cũng cần phải được gắn chặt vào lõi spinner để không bị rung lắc khi xoay.
Bảng so sánh từ nhiều đến ít:
Thêm một bài chia sẻ toàn tập kiến thức về SPinner: https://facezalo.com/tim-hieu-spinner-con-quay-dang-lam-dien-dao-gioi-tre/
0
0
votes
Article Rating