Chào mọi người,
Trước khi bắt đầu một loạt các bài về cảm nhận các món ăn của một thanh niên tay ngang trong giới ẩm thực, xin tự giới thiệu một chút về bản thân. Là một du học sinh ngành kiểm toán (audit), mình chẳng có kinh nghiệm hay bất kì tài năng gì trong ngành ẩm thực, chẳng qua chỉ có một đam mê cuồng nhiệt trong việc nếm và thưởng thức các món ăn trên thế giới. Ba là người bắc, mẹ là dân Hội An phố cổ, lại sống trong Tp Hồ Chí Minh từ thuở bé, có lẽ đó cũng là 1 lợi thế vì mình được thưởng thức tất cả các món, dù lạ hay quen của tất cả các vùng miền trên đất nước hình chữ S yêu thương. Thêm một chút bay bổng hơi “bất bình thường” của một cựu học sinh ban A, ẩm thực, với mình, là tình yêu, là cuộc sống, là sự hạnh phúc của những giây phút chia sẻ khi cùng thưởng thức một món ăn ngon với bạn bè, người thân…
Ở bài viết đầu tiên cộng tác với bà chị Candy Can Cook, là một món ăn có lẽ quen thuộc với các bạn đến từ miền Trung và Nam, hơi lạ lạ với người miền Bắc, nhưng thực sự, đây là một món ăn tuyệt vời, bình dị mà đậm chất Việt Nam.. đó là món bánh bèo, mà cụ thể là bánh bèo Hội An….
Bánh bèo một món ăn chơi rất phổ biến ở miền Trung , cũng như rất nhiều tỉnh miền Nam. Về cách làm bánh bèo, gồm có ba phần chính là phần cốt bánh làm từ bột gạo , phần nhân bánh thường chỉ đơn giản là tôm xay nhuyễn để rắc lên, và cuối cùng là nước chấm. Nước chấm bánh bèo được pha bằng nước mắm nhưng đặc biệt khi ăn người ăn sẽ chan trực tiếp nước chấm vào bánh rồi thường thức chứ không dùng để chấm như một số loại bánh khác. Ngoài ra, ăn kèm với bánh bèo còn một số gia vị thêm vào tuy đơn giản nhưng lại là yếu tố quan trọng tao nên mùi vị của bánh bèo. Đó là mỡ hành, đậu phông rang rồi giã nhỏ. Đặc biệt cách ăn bánh bèo nhiều khi hơi khác tuỳ theo từng nơi. Chẳng hạn như người Sài Gòn thường bỏ thêm đậu xanh, và ăn kèm với đồ chua. Nhiều khi ở Sài Gòn, mình còn ăn kèm bánh bèo với rất nhiều loại bánh khác như bánh đúc, bánh ít, bánh bột lọc… mà người Sài gòn hay gọi là một dĩa thập cẩm bánh Huế…
Về cơ bản thì bánh bèo Huế là loại nổi tiếng hơn, hay còn gọi là bánh bèo tôm chấy. Bánh bèo Hội An khác với loại bánh bèo Huế ta vẫn hay thưởng thức trong các thành phố lớn. Điểm khác biệt cơ bản của hai loại này nằm ở nhân bánh bèo và nước mắm.
Bánh bèo Huế thì bánh mỏng, nhỏ, dung nhân tôm chấy và nước mắm chua ngọt, khi ăn vị của nước mắm đi kèm với vị tôm chấy tạo cảm giác thơm và ngọt. Bánh bèo Hội An ngược lại, bánh được làm từ bột gạo, dày hơn, hay được làm trong từng chén nhỏ, nhân được làm từ tôm tươi và ít nấm, ướp mắm, tiêu tỏi. Tôm được xào lên, thêm bột vào thành một loại nước sốt sền sệt, đậm chất tôm, béo mà không ngậy. Nước mắm ăn chung là loại mắm nhĩ mặn, thêm vào ớt hiểm cay xè lưỡi. Phía trên chén bánh có thêm vài sợi bánh tráng (bánh đa) chiên, ăn giòn giòn thơm thơm. Có lẽ, cách làm này của người dân miền trung chịu thương chịu khó, là để có cảm giác mình được ăn tôm thịt, để cảm thấy mình cũng đầy đủ, để có một cái gì đó tươi sáng hơn trong cuộc sống, vì người dân miền trung đa phần có cuộc sống khó khăn, chống chọi với bão lũ, với sự khắc nghiệt của tự nhiên….
Khi ăn, người bán sẽ lấy chén bánh đang được hấp, phết lớp sốt nóng lên trên chén bánh, rải lớp bánh chiên, và bưng ra cho khách với chén mắm thơm lừng. Thực khách dùng một dụng cụ giống cái xẻng ( hoặc cây đao) bằng tre, xắn chén bánh làm bốn, chan mắm và thưởng thức. Lúc ăn, phải cho thêm một miếng ớt cắt nhỏ trên miếng bánh bèo, cắn vào sừng sực, bánh mới ra lò, vị bột, vị tôm, vị sốt, vị mắm, vị hành phi, vị bánh chiên, tất cả tạo thành một bản giao hưởng mùi vị, dân dã mà hài hoà… cứ ăn hết chén này đến chén khác mà không bao giờ có cảm giác đầy bụng, ngán ngẩm…
Còn nhớ ngày bé, gia đình mình cũng chẳng khá giả gì, lúc 3,4 tuổi, sáng chủ nhật, được ba má dẫn đi ăn bánh bèo, vị béo béo của gạch tôm, thơm thơm hành phi, bánh chiên, rồi mắm mặn mặn, sướng lắm….còn nhớ lúc đó là những năm 1992,1993, chén bánh chỉ tầm 150đ-200đ một chén, nhưng lâu lâu mới được ăn một bữa, cảm giác như mình được thưởng thức cao lương mĩ vị vậy… Một cảm giác mà sau này, khi có điều kiện khá hơn, được nếm nhiều thứ sang trọng hơn, cũng không bao giờ có trở lại… có lẽ, khi thiếu thốn, thì cảm xúc con người luôn mạnh mẽ hơn khi thừa thãi tinh thần, vật chất….
Giá một chén bánh bèo ở Hội An hiện tại ở TP HCM tầm 1200đ-2000đ một chén. Sáng chỉ cần 10-15 chén là cành hông. Ở Sài Gòn, có thể tìm thấy món này trong các nhà hàng quán ăn miền Trung, khu vực chợ Tân Bình, Ngã tư Bảy Hiền, hay một quán cóc nhỏ ngay đưởng Rạch Bùng Binh Quận 3.
Truy Mộng Nhân