Chơi cây cảnh bonsai không đơn giản chỉ là việc chăm sóc mà nó rèn luyện đức tính tỉ mỉ, khiêm nhường, kiên nhẫn. Mỗi hình dáng, thế của cây cảnh bonsai lại thể hiện những đức tính khác nhau của gia chủ.
Cây cảnh cũng như con người cần phải uốn nén thật kỹ và khéo léo mới có thể đẹp được. Việc tạo dáng cho cây rất quan trọng, có thể tạo nên cây cảnh một vẻ đẹp, độc đáo riêng mà khó có thể bắt chước được.
– Chọn cây
Ngoài ra, chậu cây cũng là yếu tố quyết định vẻ đẹp của cây, chậu cây có hình dáng và kích thước phù hợp với cây sẽ làm tăng vẻ đẹp của cây lên rất nhiều.
– Dụng cụ chuẩn bị
+ Kéo cắt tỉa: cắt bỏ bớt lá và cành quá sát nhau gây khó khăn cho việc tạo dáng cho cây. Trong bonsai nên tránh những cành cây song song, uốn về phía sau, gối lên nhau, đối xứng và cành rũ.
+ Dây uốn cành: thường thì sử dụng dây uốn cành là dây đồng hoặc dây kẽm để uốn. Ngoài ra, có thể dùng loại dây vải để quấn để tránh ánh sáng mặt trời trực tiếp sẽ làm ảnh hưởng đến cây, tuy nhiên sẽ gây nấm mốc vào mùa mưa.
Lưu ý:
Không nên dùng dây sắt vì theo thời gian dễ bị gỉ sắt. Đối với một số loại cây lá kim, gỉ sét sẽ làm ảnh hưởng đến cây, gây độc và làm chết cây.
– Tạo dáng
Đầu tiên là uốn thân trước, rồi đến cành chính, tiếp đó là những cành quanh thân cây tính từ gốc đến ngọn. Uốn cành lớn trước, cành nhỏ uốn sau.
Để quấn được dây kẽm quanh thân cây thì ta nên cắm một đầu dây kẽm sau trong đất của chậu cây.
Khi quấn dây thì không nên quấn quá lỏng hay quá chặt và đường quấn phải hình thành những góc 45 độ với trục thẳng đứng của cây.
Uốn cây bằng cách nhẹ nhàng xoắn cành theo hướng quấn dây kẽm để dây luôn luôn được giữ chặt vào vỏ cây. Đối với những loại cây rụng lá sớm thì sau khoảng 3 đến 5 tháng là có thể tháo dây quấn. Riêng đối với những cây gỗ lớn thường là 1 năm. Và có thể uốn cành lại lần hai nếu cây trở lại hình dáng ban đầu.
Cây dáng trực
Cây dáng trực có dáng mọc thẳng đứng, thân cây không đổi hướng phát triển, thuôn dần từ gốc đến ngọn. Dáng trực trong nghệ thuật cây cảnh nó được nghệ thuật hóa để ẩn dụ thế hiên ngang, bất khuất.
Thân cây dáng siêu nằm nghiêng sang phải hoặc sang trái và có thân, dáng thuôn gần từ gốc đến ngọn.
Cây dáng siêu thường là những cây mọc ở ngoài tự nhiên ở chân núi do ánh sáng chỉ chiếu một bên nên dáng cây cũng siêu theo hướng đó để tiếp xúc với ánh sáng. ( Cũng có trường hợp do tác dụng của ngoại lực làm cây siêu đi như gió mạnh một bên hoặc có vật gì đó chèn ép khiến cây bị nghiêng.)
Cây dáng siêu có góc hơi nghiêng, dù gặp trắc trở, thiên tai làm đổ nghiêng nhưng cây vẫn sống và vươn lên. Về mặt thẩm mỹ, cần có dáng xiêu thường trông rất mềm mại, duyên dáng nhã nhặn, thường thể hiện hình tượng của người phụ nữ.
Cây dáng hoành
Cây dáng hoành là dáng cây mà trục của thân cây nằm ngang so với mặt chậu.
Ý nghĩa: Dáng hoành ở ngoài tự nhiên thường là những cây có điều kiện sống khó khăn nhưng cây vẫn sống và nảy lộc đâm chồi. Dáng cây này khá khác thường, ngoạn mục biểu hiện sự mềm mại duyên dáng.
Cây dáng huyền
3. Cách trồng và chăm sóc cây cảnh, bonsai
Đất trồng cây cảnh chủ yếu là đất phù sa đóng lại sau mỗi đợt lũ lụt hoặc đất ruộng gặt hái xong. Chúng ta dùng 2 loại này để ủ trồng cây cảnh nhưng chủ yếu vẫn là đất phù sa vì giàu dinh dưỡng và rất tươi xốp. Đất trồng cây cảnh trong miền nam, người ta thường dùng xơ dừa, trấu trộn với cát và đất phù sa. Việc này giúp cây thoát nước rất tốt ít bị ngập úng. Tuy nhiên, chất dinh dưỡng rất ít cần bổ sung thêm nhiều phân bón.
Sau một thời gian trồng, cần thay đất trồng cũng như chọn chậu phù hợp hơn với kích thước của cây. Ta chọn loại đất tơi xốp sau đó bón lót một lớp phân hữu cơ để cây phát triển tốt hơn khi đưa cây vào chậu mới cần tỉa bớt phần rễ xum xuê để cây phát triển tốt hơn.
Cây cảnh trồng trong chậu lượng đất ít hơn và việc giữ nước cũng kém hơn cây trồng ngoài đất nên phải thường xuyên tưới nước cho cây. Cây cảnh nói chung có loại cây ưa nước những cũng có loại cây ít chịu nước. Do đó, lượn tưới cần căn cứ vào điều kiện sinh trưởng của từng loại và điều kiện khí hậu.
Tùy vào sự phát triển của cây và độ ẩm của đất để quyết định liều lượng nước tưới. Nhiều người mới chơi cây thường tưới nước quá nhiều khiến rễ cây bị thối và chết. Tốt nhất nên chọn loại đất thoát nước tốt và quan sát khi thấy đất dưới rễ cây khô mới tưới.
Nước tưới nên chọn nước sông, suối, ao, hồ..giàu dinh dưỡng. Nên tưới nước vào buổi sáng hoặc chiều mát. Tưới cho cây no nước, tránh tưới nhiều lần trong ngày khiến cây bị thối dễ. Có nhiều nghệ nhân sử dụng nước vo gạo để vài ngày cho chua rồi tưới cho cây rất tốt.
Đa số các loại cây cảnh bonsai là cây ưa nắng nhiều người mang cây vào trong nhà để vài ngày thấy cây vàng lá và có hiện tượng rụng lá. Mỗi ngày nên phơi nắng cây ít nhất 3 tiếng, những cây như linh sam, bông trang rất thích ánh nắng trực tiếp càng nhiều nắng cây càng ra nhiều hoa.
Với điều kiện ánh sang, nhiệt độ ở từng miền có thú chơi cây cảnh khác nhau như miền bắc có mùa đông lạnh, ánh sáng yếu thích hợp chơi các loại cây: sanh, si, đa, lộc vừng, từng la hán,,,
Miền nam và miền trung mưa và nhiều ánh sáng hơn nên thích hợp trồng linh sam, bông trang, sam núi..
Loại phân tốt nhất cho cây là phân hữu cơ, ở các nhà vườn các loại phân chuồng, phân xanh được ủ qua 2 lần một lần ủ hoai và một lần phơi nắng.
Ngoài ra có thể sử dụng phân vô cơ NPK tuy nhiên lượng vừa đủ nên bón loãng gấp đôi với liều lượng ghi trên bao bì. Đối với người mới chơi cây tốt nhất nên sử dụng phân hữu cơ vì phân vô cơ nếu bón sai cách sẽ dẫn tới đất bị thoái hoá hoặc cây bị chết do xót phân.
Không nên bón phân vô cơ khi mùa đông không bón khi cây bị rụng lá hoặc đang ra lá non. Nên bón phân khi trời ấm và sau khi mưa là tốt nhất.
LIÊN HỆ